Сандар тізбегі және оның берілу тәсілдері

Мурзаканова А.К.,
мұғалім,
Маралдинская средняя школа
Курчумский район,Восточно-Казахстанская область,Казахстан

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары		Сандар тізбегі, тізбектің мүшелері, тізбекті беру тәсілдері және оның түрлері туралы ұғымдарды игеру.
Сабақ мақсаттары		(А) Кейбір оқушылар: Сандар тізбегінің анықтамасын, мүшелерін, тізбекті беру тәсілдерін, тізбектің түрлерін біледі, тізбекті құрастыра алады. Тізбек мүшелері бойынша жалпы мүшесін таба алады.Рекуренттік тәсілмен берілген тізбектің мүшелерін таба алады.
		(Ә)Оқушылардың басым бөлігі: Сандар тізбегінің анықтамасын, мүшелерін, тізбекті беру тәсілдерін, тізбектің түрлерін біледі, тізбекті құрастыра алады. Тізбек мүшелері бойынша жалпы мүшесін таба алады.
		(Б)Барлық оқушылар: Сандар тізбегінің анықтамасын, мүшелерін, тізбекті беру тәсілдерін, тізбектің түрлерін біледі, тізбекті құрастыра алады.
Бағалау критерийі		— баяндау тәсілімен берілген тізбекті құрастыра алады; -тізбектің мүшелері бойынша жалпы мүшесін таба алады; -рекуренттік тәсілмен берілген тізбекті құрастыра алады.
Тілдік мақсаттар		Оқушылар: — Тібектің анықтамасын тұжырымдай алады, оның берілу тәсілдері мен түрлерін ажыратып айта алады.
		Пәнге қатысты сөздік қор мен терминдер: —          Сандар тізбегі —          Өспелі, кемімелі, шекті, шексіз тізбектер; —          Аналитикалық тәсіл, рекуренттік тәсіл; —          Тізбектің мүшелері
Құндылықтарға баулу		Топтық жұмыс арқылы ұжымшылдыққа, қарым-қатынас жасау қабілетіне баулу.
Пәнаралық байланыс		Жаратылыстану
Жоспар
Жоспарланған уақыт	Жоспарланған жаттығу түрлері		Ресурстар
Сабақтың басы 1-мин       1 минут	Ұйымдастыру: Жағымды психологиялық ахуал тудыру үшін шаттық шеңберге тұрғызып, қол ұстасып, барлығына бірдей «Сәттілік» деп айтқызамын.
	Топқа бөлу Үлестірмелер арқылы оқушыларды үш топқа бөлемін. Топ басшы таңдап, бағалау парақтарын беремін.		Қима қағаздар
	Сабақ тақырыбымен, мақсатымен таныстыру: Тақырыбы: Сандар тізбегі және оның берілу тәсілдері Мақсаты: Сандар тізбегі, тізбектің мүшелері, тізбекті беру тәсілдері және оның түрлері туралы ұғымдарды игеру.
Сабақтың ортасы 8 минут     7 минут                 6 минут (әр топқа 2 мин)           7 минут       7 минут	Жаңа білімде меңгеру. Мағынаны тану. Топтық жұмыс. Әр топқа жаңа материалды меңгеруге үлестірмелер таратып беремін. Оқушылар жұптасып тақырыпты өздері танысады. Ой қозғау: енді осы тақырыпты ашу үшін INSERT әдісін қолданамын. Яғни үш сұрақты үш топқа бөліп беремін. Әр топ өз cұрақтарын талдайды, постер жасап оны қорғайды. 1.      Сандар тізбегі деген не? Оның мүшелері? 2.      Тізбектің түрлері? 3.      Тізбектің берілу тәсілдері?   Постер қоғау. Кері байланыс ауызша. Стикер арқылы топтар бірін-бірі бағалайды.   Тақырыпты жинақтап, қосымша ақпарат беремін. Фибоначчи қатары жайлы видео.   Деңгейлік тапсырмалар. (интерактивті тақта арқылы дұрыс жауабын тексеру.)                                         №1(А)    Төмендегі рекурренттік тәсілмен  берілген тізбектердің алғашқы бес мүшесін жазыңдар: 1)     a1 ═ 1;              a n+1 ═ an+3; 2)     a1 ═ 2;              an+1 ═ 3 an    №2(Ә)     Төмендегі  тізбектерді  жалғастыр  және  жалпы мүшесінің формуласын жазыңдар: 1)              2;  4;  6;   8; … 2)              1;    1/4;   1/9;    1/16; …   № 3(Б) 1)  Мүшелері 3-ке еселік болатын 30-ға дейінгі сандар тізбегін жазыңдар. 2)  4-ке бөлгенде қалдығы 1-ге тең болатын натурал сандар тізбегін жазындар.		Үлестірмелер     А5 форматты қағаз                   стикерлер       Интерактивті тақта       Деңгейлік тапсырмалар тарату.
Сабақтың соңы   3минут	Сабақты қорытындылау.  Балалар біз алдымызға қойған мақсатқа жеттік пе?   Топ жетекшілерінен бағалау парақтарының қорытындысын сұрау. Қорытынды баға қою. Үй тапсырмасы № 151,156             . Нұсқаулық беру.

                                        №1(А)
   Төмендегі рекурренттік тәсілмен  берілген тізбектердің алғашқы бес мүшесін жазыңдар:

1)     a _n+1 ═ a_n+3;     a₁ ═ 1;  а₂₌ 4 ; a₃₌7    _; a₄₌10;    a₅₌13_-; …. 

2)     a_n+1 ═ 3 a_n ;      a₁ ═ 2;  а₂₌ 6 ; a₃₌18,  a₄₌54;    a₅₌162_-; ….       

 

 

№2(Ә)

Төмендегі  тізбектерді  жалғастыр  және  жалпы мүшесінің формуласын жазыңдар:

1)              2;  4;  8; 16  ; 32 ; 64…. .   a_n=2ⁿ

2)              1;    1/4;   1/9;    1/16;  1/25  ; 1/36; 1/49….   a_n= 1/n².

 

 

№ 3(Б)

• Мүшелері 3-ке еселік болатын 20-ға дейінгі сандар тізбегін жазыңдар.

a₁ ═ 3;  а₂₌ 6  ; a₃₌9,  a₄₌12;    a₅₌15_;  a₆=18

• 4-ке бөлгенде қалдығы 1-ге тең болатын натурал сандар тізбегін жазындар.

a₁ ═ 5;  а₂₌ 9  ; a₃=13 _; a₄=17;    a₅₌21_;  ……..

 

 

                                        №1(А)
   Төмендегі рекурренттік тәсілмен  берілген тізбектердің алғашқы бес мүшесін жазыңдар:

1)     a _n+1 ═ a_n+3;     a₁ ═ 1;  а_{2= ——}  ; a_3=—-; a₄₌___;    a_5=———;  

2)     a_n+1 ═ 3 a_n ;      a₁ ═ 2;  а_{2= ——}  ; a_3=—-; a₄₌___;    a_5=———;          

 

 

№2(Ә)

Төмендегі  тізбектерді  жалғастыр  және  жалпы мүшесінің формуласын жазыңдар:

1)              2;  4;  8;  16 ; … ; …..; …..   a_n=……….

2)              1;    1/4;   1/9;    1/16; …   ; ……;…….   a_n= …….

 

 

 

№ 3(Б)

• Мүшелері 3-ке еселік болатын 20-ға дейінгі сандар тізбегін жазыңдар.

a₁ ═ ………;  а_{2= ——}  ; a_3=—-; a₄₌___;    a_5=———;  a₆=_……….

• 4-ке бөлгенде қалдығы 1-ге тең болатын натурал сандар тізбегін жазындар.

a₁ ═ ………;  а_{2= ——}  ; a_3=—-; a₄₌___;    a_5=———;  

 

Бағалау парағы

Аты-жөні	Топтағы белсенділігі	Сұрақ қойды	Жауап берді	Есеп шығаруы Әр есепке 1 ұпай	Қорытынды

 

Бағалау парағы

Аты-жөні	Топтағы белсенділігі	Сұрақ қойды	Жауап берді	Есеп шығаруы Әр есепке 1 ұпай	Қорытынды

 

 

Бағалау парағы

Аты-жөні	Топтағы белсенділігі	Сұрақ қойды	Жауап берді	Есеп шығаруы Әр есепке 1 ұпай	Қорытынды

 

 

 

 

 

Сандар тізбегі және оның берілу тәсілдері

 

Алдымен, мысал қарастырайық. Көше бойында орналасқан үйлердің реті жұп және тақ сандарымен нөмірленетінін білеміз. Яғни, 1;3;5;7;9… – көшенің оң жағында, 2;4;6;8 …- сол жағындағы орналасқан үйлердің нөмірі. Есептің шартын кесте түрінде беруге болады:

Оң жақта орналасқан үйлер	1-үй	2-үй	3-үй	……	50-үй
Үй нөмірі	1	2	5	…	99

 

Сол жақта орналасқан үйлер	1-үй	2-үй	3-үй	……	50-үй
Үй нөмірі	2	4	6	….	100

Берілген кестеден әр үйге белгілі бір сан сәйкес келетінін көреміз. Сонда бірінші кестеде 100-ге дейінгі тақ сандар тізбегі 1;3;5;7;…99, екінші кестеде жұп сандар тізбегі 2;4;6;8;…100 көрсетілген. Осындай басқада көптеген тізбектер құруға болады.

Мысалы 5-ке еселік сандар тізбегі: 5; 10; 15; 20; ….5n..

Ендеше сандар тізбегіне төмендегідей анықтама беруге болады.

Мүшелерін нөмірлеп шығуға болатын шексіз сандар жиынын сан тізбегі деп атаймыз.

Скачать