Қосжарнақтылар класы. Раушангүлділер тұқымдасы

көп түрлілігімен таныстыру. Раушангүлділер тұқымдасына тән

белгілерін, табиғаттағы, адам өміріндегі рөлін  көрсету.

2. Оқушылардың интеллектуалдық , сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін, білімі мен білік дағдысын дамыту. Шығармашылық денгейін тапсырмалар арқылы оқушының биологиялық білімге деген қызығушылығын арттыру . Өсімдік түрлерін анықтау мен тұқымдас белгілерін талдауда  тұрақты білімін қалыптастыру.

3. Оқушыларға раушангүлділер тұқымдасының табиғат пен адам өміріндегі манызын мысалдармен түсіндіріп, оқушылардың  табиғи – ғылыми көзқарастарын қалыптастыра тәрбиелеу. Салауатты өмір салтын ұстауда, жақсы қоғамдық ортаны  қалыптастыру

Барлығы айтады

Менің көнілім жақсы.

Мен сабақты жылдам орындаймын.

Мен сабақты жақсы оқимын.

Менің жазуым жақсы.

Менің тәртібім жақсы.

Үй тапсырмасын тексеру— 10 мин

Білім минуты / 4 топқа сұрақтар қойылады

Қосжарнақтылар класының  ерекшеліктері?

Қосжарнақтылар класына жататын  тұқымдастарды ата

Даражарнақтылар класының  ерекшеліктері?

Даражарнақтылар класына жататын  тұқымдастарды ата

Орамжапырақгүлділерге  жататын өсімдіктерді ата

Жабықтұқымды өсімдіктер деп аталу себебі?

Ашықтұқымды  өсімдіктер деп аталу себебі?

ТЕЛЕГРАММА
Жіберілген бос сөздерді толықтырып жіберіңіз
Шаршыгүлділер тұқымдасы

Шаршыгүлділер тұқымдасы- …, кейде … қосжарнақты өсімдіктер. Қосжынысты гүлі …болып орналасқандықтан, орамжапырақгүлді өсімдіктер … тұқымдастары деп аталған. Гүлі … гүлшоғырына жиналған. Тостағанша жапырақшасы …, күлтесі -…, аталығы …, оның … ұзын, …- қысқа, аналығы … жеміс жапырақшасынан тұрады. Жемісі – … немесе ….

Мағынасына қарай сөздерді жазады, бағалайды

Көктемде ақ гүлге оранады,

Күзде  қолға доп боп оралады

/ Алма/

Бұтаға ілген үлпершек,

Іші нәрлі қызыл сөл,
Теріп алып үлгерсек.
/Бүлдірген/

Тіл үйірген дәмі бар,
Сары алтын түс — сәні бар.
Шақсаң егер кептіріп,

Сүйегінің дәні бар,
Баққа тұрар сән беріп

Алқа етіп тізіп ал.
/Өрік/

Бүгінгі сабақта қандай өсімдіктерді  туралы айтамыз? Олар қандай тұқымдасқа жатады? Қазір сабақтың мақсатын айқындауға тырысыңыздар.

Раушангүлділер тұқымдасының
төрт тұқымдас тармағы бар

1-кезең. Тапсырма беру      —  7 мин

1 топ — раушангүлділердің сан алуандығы,түрлері, маңызы

2 топ – итмұрын гүлінің формуласы, раушангүлділердің жемістері

3 топ – раушангүлділердің тіршілік формалары, жапырақтары

4 топ – раушангүлділер тұқымдасы туралы қосымша материалмен жұмыс

2- кезең. Түсіндіру

3- кезең. Дәптерлерге жазу

n  Гүлдері: қос гүлсерік, 5 тостағаншасы біріккен, 5 күлте жапырақша, аталығы шексіз,кейде 4-8-9, аналық саны 1, өте көп

n  Жемісі –  көп сүйекті , жидек, сүйекті-шырынды, жаңғақты, көп жаңғақшалы құрғақ жеміс.

n  Гүл формуласы  Т(5) К5 А ∞ Ж∞

Алма. Бетке әжім түсіруді тежейді. Ұйқыға жатарда піскен  алманың бір данасын жеп жат­саңыз, тістегі бактериялардың 96,7 % алма құрамындағы органикалық қышқылдардың әсерінен жойылып кетеді.

Өрік. Оны «денсаулық жемісі» деп атайды. Құрамын-да органикалық қышқылдар, нектин, хош иісті заттар, минералды тұздар (калий,) натрий, кальций, т.б. және коротин бар.

Итмұрын . Биіктігі 2 метр. Бұталары тікенекті. Итмұрын жер шарының қоңыржай және субтропикалық аймақтарының барлық жерлерінде өседі. 500-ге жуық түрі бар. Табиғатта таулы-тасты жерлерде, беткейлерде, орманда, су жағалауында өседі. Табиғи түрі Қазақстанның барлық тау бөктерлерінде өседі. Итмұрынның екпе түрлерінің барлығын дерлік раушан (роза) деп атайды. Халық арасында итмұрынның «жабайы раушан» деген атауы кеңінен қолданылады. Итмұрынның гүлі ақ, қызғылт, сары түсті, диаметрі 4-6 см, хош иісті, жай күлтелі және гүлпарлы да түрлері бар. Мамыр, маусым айларында гүлдейді. Жемісі тамыз, қыркүйек айларында піседі. Жемісі сопақша келген жылтыр, түсі қызыл немесе қызғылт-сары болады

Көк раушан. Табиғатта раушанның көк түсіне жауап беретін ген, көк түсті пигмент дельфинидин  болмаған.Бірақ көп жылдық австралиялық және жапондық компаниялардың бірігіп жұмыс істеуі нәтижесінде 2004 жылы «көк» раушан гендік инженерия әдістері арқылы шығарылды

Қорытындылау

Топпен жұмыс – оқулықтан тақырыпты оқып, А3 қағаздарға  жазады.

Оқулық бойынша дайындаған материалды басқа топтарға түсіндіру.- 4 мин

Жалпы сипаттамаларды дәптерге жазады.

Сұрақтарға жауап береді

1.Жемісі-жидек.

2.Гүлшоғыры-шашақ.

3.Гүл формуласы Т(5) К5 А ∞ Ж1.

4.Тостағанша жапырақшасы- 4.

5.Жемісі-бұршаққын.

6.Гүлі бірікпеген – 5 күлтежапыраша.

7.Гүлінде аталығы көп, кейде 4-8-9.

8.Гүлінде аталығы- 2+4, аналығы -2.

9.Тамыры – жемтамыр /шалғам,шомыр/.

10.Тұқымында эндоспермі  болмайды.

Тексереміз:    Жауабы: Р-  1,3,6,7,10.

Жауабы: Ш-  2, 4, 5, 8, 9.

Зертханалық жұмыс №23

Мақсаты: Раушангүлділер   тұқымдасы  өсімдіктерінің гүлі мен жемісінің құрылысымен танысу

Құрал-жабдықтар:кеппешөптер, суреттер, алма жемісі

Жұмыстың барысы:

1.Берілген өсімдіктердің гүл құрылысын анықтап, суретін салып, бөліктерін атаңдар

2.Гүл формуласын жазындар

3.Жемісін анықтап, суретін салындар

4.Қорытынды жасандар

Бір-біріне бағаларды қояды

Бағалау- 2 мин